NASA’nın “Ay’a dönüş” projesi olan Artemis görevleri öncesinde, hususi şirketlerin Ay’a çeşitli araçlar göndermesinden dolayı SpaceX’in işi şu sıralar oldukça yoğun. Firmanın Falcon 9 roketi, 15 Şubat TSİ 9.05’te, NASA ve Intuitive Machines’in ortaklığında meydana gelen IM-1 görevi kapsamında bir aracı Ay’a indirmek için fırlatıldı.
Deployment of @Int_Machines IM-1 confirmed pic.twitter.com/daPrWFkVng
— SpaceX (@SpaceX) February 15, 2024
Eğer Intuitive Machines’in bu görevi başarı göstermiş olursa, her ne kadar 1969’da Ay’a ilk inen ABD’nin 21. yüzyılda Ay yüzeyine indirdiği ilk vasıta IM-1’in Nova-C isminde iniş aracı olacak. Görevin başarı göstermiş olması halinde böylece ilk kez bir ticari firmanın geliştirdiği vasıta da Ay’a inmiş olacak.
NASA, Artemis görevleriyle Ay’a insan indirmeden ilkin, Ticari Ay Yükü Hizmetleri (CLPS) adını verdiği bir takım görevle beraber, hususi uzay şirketleriyle işbirliğine giderek, Ay’a çeşitli yükleri önden taşımayı ve bir grup gözlem yapmayı planlıyor. CLPS görevlerinin bir parçası olarak geçtiğimiz dönemde Astrobotic firmasıyla beraber gönderilen Peregrine görevi, ne yazık ki ilk olma fırsatını yakıt sızıntısı sebebiyle kaçırmıştı. Şimdiyse sıra Intuitive Machines’in IM-1 görevinde.
IM-1 Ay’da ne meydana getirecek?
NASA’nın 118 milyon dolarlık sözleşme imzaladığı Intuitive Machines, ilk görevi olan IM-1’i 14 Şubat’ta fırlatmayı planlıyordu. Sadece yeni meydana getirilen açıklamada düzgüsel değerlerin dışındaki metan sıcaklığı sebebiyle fırlatma 15 Şubat gününe ertelendi. Fırlatıldıktan ortalama 1 hafta sonrasında Ay’a ulaşmayı planlayan görevde, Nova-C adında olan iniş aracının, bugüne dek Ay’ın cenup kutup noktasına öteki araçlardan oldukça daha yakın bir alana inmesi planlanıyor.
İniş alanının uydumuzun cenup kutbuna yakın olmasının aslolan sebebi, bu bölgede bulunmuş olduğu kabul edilen donmuş haldeki su. Eğer bu bölgede su bulunursa, gelecek görevler için buradaki su, yakıt amaçlı olarak kullanılabilecek. Aslına bakarsanız bu yüzden de öteki ülkelerin Ay’a gönderilmiş olduğu iniş araçlarının çoğunun hedefi de bu bölge.
Eğer 4 metre boyundaki Nova-C iniş aracı başarı göstermiş olursa, NASA aracın üstünde yer edinen altı değişik cihazla Ay yüzeyini inceleyecek.
İnmek oldukça zor
Ay’a bir vasıta indirmek oldukça zor bir iş. Hindistan ilk denediğinde başarısız olmuş, sadece birkaç yıl sonrasında başarmıştı. Hindistan’ın başarı göstermiş inişinin birkaç gün peşinden da Rusya denemiş, sadece vasıta Ay’a çakılmıştı.
Japonya’da geçtiğimiz günlerde SLIM uzay aracını “tepetaklak” da olsa, Ay’a indirmeyi başaran ülkeler arasına katıldı.
NASA’nın basın toplantısında konuşan Intuitive Machines’de uzay sistemlerinden görevli başkan yardımcısı olan Trent Martin de, Ay’a inmenin zorluğunu şöyleki ifade ediyor: “Uzay uçuşu zor bir iş. Milyonlarca şey doğru giderken bir tek biri yanlış gittiğinde bile tüm vazife hüsranla sonuçlanıyor. Her problemi çözdüğümüzü söyleyemem, fakat son dört, beş senede meydana getirilen çeşitli görevlere baktık ve dersler çıkardık.”
