Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr – Pandemi öncesinde baş gösteren çip krizi, teknoloji ve otomotiv sektöründe aksamalara niçin oldu. Koronavirüs sonrası duyuru edilen pandemi ile firmalar üretimlerine ara verdiler. Toplu taşıma kullanmak istemeyenlerin de talebi çoğaltması sıfır otomobil bulunmasında zorluklar yaşanmasına sebep oldu. Sadece uzmanlar piyasada sıfır otomobil bulunamamasını bir tek buna bağlamıyorlar.
İHRACATA ÖNCELİK VERİLİYOR
Sıfır otomobil bulmakta yaşanmış olan sıkıntıda, üretimin azalmasının da etkili bulunduğunu söyleyen Ankara Oto Galericileri Derneği (ANODER) Başkan Yardımcısı Hamza Avcı, üreticilerin önceliğinin yurt dışı bulunduğunu dile getirdi. Alınan siparişlerin 1 yıl öncesinden hazırlanmaya başlandığını belirten Avcı, gelen talepler neticesinde araç teslimi yapıldığını söylemiş oldu ve yaşanmış olan pandeminin de piyasayı ister istemez negatif etkilediğine dikkat çekti. Avcı, “Geçtiğimiz yıl yaşanmış olan talep azlığı üretime de yansıdı. Piyasa bu yıl birden açılınca üreticiler de taleplere yetişmekte güçlük çekti” dedi.
‘ZATEN SATILAN ARAÇLARDI’
Taleplerin arza yetişememesi sonrası ikinci elde de fiyatların artması otomobil alacakları kara kara düşündürüyor. Ağustos ayındaki ÖTV matrahı sonucu otomobil piyasasını pozitif yönde etkiledi. Sadece sıfır araç bulunamaması, bulunan araçların da oldukca süratli satılması birçok kişinin mağduriyet yaşamasına niçin oldu.
Avcı bu durumu, “ÖTV matrah güncellemesi meydana getirilen araçlar aslına bakarsan satılıyordu. En alt dilimdeki, en uygun fiyatlı araçlardı. ÖTV matrah güncellemesi sonrasında aslına bakarsan talep olan araçlara ilgi daha da arttı. Esasen piyasada bulunmuyorlardı, güncellemeden sonrasında da iyice ulaşılamaz hale geldiler.” sözleriyle değerlendirdi.
‘ÖTV’DE DÜZENLEME YAPILMALI’
Yüzde 50’lik ÖTV dilimine giren otomobiller için birçok şahıs sıraya giriyor. Talihli olanlar araç bulurken, beklemek zorunda kalanların sayısı da küçümsenmeyecek kadar oldukca. Sadece yüzde 50’lik dilimdeki araçların fiyatlarında yaşanabilecek artışlar sonrası yüzde 80’lik dilime geçmesi durumu da alıcıları endişelendiriyor. Bu duruma da dikkat çeken Avcı, yaşanacak fiyat artışlarının otomobillere negatif yansıyacağını söylemiş oldu. Bir üst dilime geçen otomobillerin fiyatlarının da 60-70 bin lira kadar arttığını belirtti. Bunun için yapılması gerekenin ise yüzde 50 ve yüzde 80’lik ÖTV dilimlerinin içinde yüzde 60’lık, yüzde 70’lik dilimlerin koyulmasını bulunduğunu sözlerine ekledi.
‘İKİNCİ EL ARAÇ ALMANIN TAM ZAMANI’
Yaşanmış olan sıfır otomobil kriziyle ilgili Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç ise bu durumun bir süre daha devam edeceğini söylemiş oldu. Erkoç, “Üretimde bugün tam kapasiteyle çalışılsa bile eksikler tamamlanamadığından bu probleminin kısa vadede çözümleneceğini düşünmüyoruz. Bir tahminde bulunursak 2022’nin ilk yarısı şu demek oluyor ki 6’ncı aya kadar devam edeceğini öngörmekteyiz. Bu sebeple ikinci el araç almanın tam zamanı diyebiliriz. Yaşanmış olan bu çip krizi devam etmiş olduğu ve Türkiye’ye sıfır araç girişi olmadığı sürece ikinci el araç fiyatlarında yükselme olabilir” dedi.
‘3 YAŞA KADAR ARAÇ İTHAL EDİLEBİLİR’
Otomobil azlığına dikkat çeken Erkoç, yurt dışından yapılacak araç ithalatıyla bu probleminin giderilebileceğine dikkat çekti. Geçici olarak, bir defaya mahsus olmak suretiyle ve vergilerinin alınması koşuluyla 3 yaşına kadar otomobillerin 10-20 bin adetinin ithal edilmesiyle bu probleminin azalabileceğini açıkladı.
Otomobillerdeki ÖTV baremlerinin farklılıklarını belirten Erkoç, Hamza Avcı benzer biçimde yaşanmış olan küçük bir fiyat artışının ÖTV’yi etkilediğine dikkat çekti. Fırsatçıların da ÖTV matrah güncellemesiyle harekete geçtiğini söyleyen Erkoç, “Bu araçlar bazı fırsatçılar tarafınca bayilerden 3’er, 5’er alınıyor, internette üstüne 50 – 60 bin TL ilave ederek satılıyor. Bunu yapanlar motorlu araç satıcısı arkadaşlarımız değil, bu meslekle alakası olmayan kişiler. Bundan dolayı motorlu araç satıcısı esnafımız, tüccarımız, galericimiz bayiye gittiği süre kendi adına araç alamıyor fakat düzgüsel bir yurttaş istediği benzer biçimde alabiliyor” açıklamasını yapmış oldu.
KAYIT DIŞILIK FİYAT DENGESİNİ BOZUYOR
Sıfır ve ikinci el otomobillerin fiyatlarının artışlarına da dikkat çeken Erkoç, kayıt dışılığın bu artışta payının yüksek bulunduğunu açıkladı. İşin erbabı olmayan kişilerin fiyat dengesini bozduklarını söylemiş oldu. Alınacak ve uygulanacak önlemler neticesinde otomobil sektöründe yaşanmış olan fiyat istikrarsızlığının bir nebze azalacağını belirtti.
Yaşanmış olan tedarik krizinin birçok kişinin beklediği sıfır otomobillerde fiyat artışı yarattığına dikkat çeken Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, çip krizi, küresel tedarik problemleri ve devamlı artan döviz kurları sebebiyle sıfır kilometre araç fiyatlarının Ocak 2022’ye kadar yüzde 12 artacağı yorumunu yapmış oldu.
Yalçın, “Temmuz ve Ağustos aylarındaki kısmi hareketlilik eylül ayından itibaren belirli bir çizgiye geriledi. Ekonomik nedenlerden dolayı tüketiciler ikinci eldeki gereksinimlerini bir miktar öteledi. Kasım ayından itibaren ikinci el araç pazarındaki talebin kademeli olarak artacağını öngörüyoruz. Bu durum da naturel olarak ikinci el araç fiyatlarını bir miktar artıracaktır” dedi.
