Kategoriler: Genel

Irak (Kerkük) Türkleri Edebiyatı | Türk Dili ve Edebiyatı

 

Irak (Kerkük) Türkleri Edebiyatı

* Genel anlamda Azeri lehçesine bağlı olan Irak Türkleri edebiyatında Doğu ve Güneydoğu ağız özellikleri de mühim seviyede etkili olmuştur.

* Irak Türkleri edebiyatı, 1918’e kadar Azerbaycan ve Anadolu Türkleri edebiyatı ile paralellik içindedir.

* Nesimî, Fuzûli, Ahdî, Bağdatlı Ruhi, Garibî, Fazlî (Fuzûli’nin oğlu)… bu topraklarda yetişen yazınsal kişiliklerdir.

* Irak Türkleri, halk edebiyatı ile klasik edebiyatı birbirine yaklaştırmışlardır.

* 1918’den sonrasında Anadolu ile bağlantısı kopan Irak Türkleri, edebiyatlarını eski anane üstünden sürdürmüşlerdir. Geleneksel yapılarına bağlı kalmış olarak kimliklerini korumaya çalışan Türkmenler, burada kendilerine dönük halde yaşamak zorunda kalmışlardır.

* 20. yüzyılda mütevazı dille yazma eğilimi görülmeye adım atmıştır. Hicri Dede, Hıdır Lütfi, Mehmet Sadık, Ata Terzibaşı… şeklinde ozan ve yazarlar eserlerini mütevazı dille vermişlerdir. Kimileri ise hece ölçüsüyle yazmıştır. Bu eğilimde, Anadolu’da gelişen Millî edebiyatın tesiri vardır. Halk deyimleri ve ulusal motiflere yer verilmiştir.

* Klasik edebiyat ile halk edebiyatının özelliklerini birleştiren “Hoyrat” türü, yazılı edebiyatta da kendine yer bulmuş, şairler hoyrat türünde eserler vermişlerdir.

* İngiliz mandası ilkin Türkçe eğitime izin vermiş, sonrasında da tümden ortadan kaldırmıştır. Bu şekilde olunca ana dili gelişimi büyük darbe yemiştir.

* 1958’de krallık yönetimi sonlanmıştır. Yeni dönemle kısmî serbestlik içinde Irak Türkleri, Kerkük Kardaşlık, Afak…” şeklinde gazete ve dergiler çıkarmışlardır.

* 1959’da Kerkük katliamında Türk aydınlarının mühimleri katledilmiştir. Yaşanmış olan bu sarsıntıya rağmen ulusal şuur diri tutulmuş, uygar edebiyatı yaşatma yolunda adımlar atılmıştır. 1961’de çıkan Kardaşlık Dergisi bu yolda hizmet vermiştir. Bu mecmua de hükümetçe kapatılmış, ekibi baskılar altına alınmıştır.

* Ata Terzibaşı; Kerkük Havaları, Hoyrat ve Manileri mevzusunda kitaplar yayımlamıştır.

* Son dönemdeki bazı yazar ve şairler: Ali Saip, Tevfik Celal Orhan, Mustafa Gökkaya, Nihat Akkoyunlu, Ayhan Kırdar…

Bul-Tikla

Son Yazılar

Gülşen – BAL Sözleri

Niçin niçin niçinGene sana düştüm benNe var ne yok içtim benFena alışkanlıklar edindim bittiğimdenGel başıma…

5 saat ago

NASA’nın ‘ölmeyen bakteri’ keşfi şimdi güneş kreminde kullanılıyor!

NASA denildiğinde pek oldukca kişinin aklına ‘yeni dünyaların’ keşfi geliyor. Ajansın mikroskobik ekosistemler keşfettiğini ise…

5 saat ago

Yapay zekâ aleminde rekabet artıyor! (Video YAPAY ZEKA)

Suni zekâ alemindeki rekabet yüksek oktanlı bir şekilde devam ediyor. OpenAI, Google I/O konferansından bigün…

11 saat ago

Mefahir – Du Hast Mit Mir Gespielt Şarkı Sözü

Du warst die einzige für mich, und du bist gegang, ich dencke immer noch an…

16 saat ago

Akhisar mobilya firmaları telefon ve iletişim bilgileri

Gümüş Mobilya Ofis Mobilyaları CAVİT GÜMÜŞ (Acente Yetkilisi), İnönü Mah 154 Sok No 3/1/a Telefon…

16 saat ago

Atılım Ahşap Merdiven Sistemleri – 0 212 674 25 01 – atilimmerdiven.com Firma Bilgileri – firmamibul.com

Atılım Ahşap Merdiven Sistemleri ADVERTISEMENT Firma bilgileri Fax : +90 212 674 25 02 Gsm…

16 saat ago